De sleutel tot een rijk leven
De 15 tips van de maand november. Met minder DM-stress, het geheim van agency, China's innovatiedrang en een leerzame Churchill-biografie.
Hi, ik ben Ernst-Jan Pfauth, mede-oprichter van De Correspondent en schrijver van Intentioneel leven. Elke maand deel ik een algoritmevrij lijstje van 15 aanbevelingen over cultuur, creativiteit, ondernemerschap en focus. Ben je nog geen lid? Geef je net als meer dan 28.000 anderen op:
1. Sinds kort gebruik ik Beeper, een app waar je alle DM’s en berichten van verschillende apps kunt laten binnenkomen. Of iemand me nu een berichtje stuurt via Instagram, LinkedIn, Signal, Telegram of WhatsApp: ik zie het in Beeper. Nu hoef ik niet meer een rondje te maken langs al die berichtenapps. En, dit is een groot voordeel, ik stel mezelf minder bloot aan de verslavende timelines van de sociale netwerken. De eerste vijf berichtendiensten kun je gratis toevoegen, daarna kost Beeper 10 euro per maand.
2. Koopzegels bij de Albert Heijn zijn een prima manier om zes procent rente over je spaargeld te ontvangen. Dat is een saaie financiële constatering, maar FD-columnist Milou Brand schreef er een heerlijk essay over dat je meeneemt naar de Vliegende Panters, Italiaanse zomervakanties, staatsobligaties en weer terug naar de koopzegels. Lees haar kapitale kanttekeningen.
3. De afgelopen maanden dook ik in boeken over de telegraaf, wasmachines en tekstverwerkers. Van al deze technologieën verwachtten mensen destijds dat ze veel tijd zouden besparen. Maar in werkelijkheid verhoogde mensen hun standaarden – zo gingen ze meer berichten aan elkaar sturen, kleding vaker wassen en véél nettere teksten afleveren – waardoor ze uiteindelijk weer net zo druk waren. Dat kan ons iets leren in dit AI-tijdperk, schrijf ik voor De Correspondent: als een AI-tool onze taken overneemt, maken wij gewoon een nieuw to-dolijstje (geen paywall).
4. The White Stripes mochten toetreden tot de Rock-’n-Roll Hall of Fame en Jack White deelde mooi advies in zijn toespraak: “Get your hands dirty and drop the screens and get out in your garage or your little room and get obsessed.”
5. Dankzij serierecensent Anke Meijer ontdekte ik de HBO-serie Task. Die is zeker niet voor iedereen, want er zit bruut bendegeweld in. Maar het is ook een diep menselijk verhaal over thema’s als familie, adoptie, kansengelijkheid en kwetsbaarheid. Bij de laatste afleveringen zat ik onbedaarlijk te snikken op de bank. Mark Ruffalo speelt een FBI-agent en voormalig priester die een bende moet opsporen terwijl hij nog rouwt over een familietragedie. Het bijzondere aan Task is dat je ook van zijn tegenspeler, de bendeleider, gaat houden. Lees Anke’s recensie in haar fijne serie-nieuwsbrief.
6. Winston Churchill was onbehouwen zichzelf en trad het leven met een ongekende gulzigheid tegemoet. Drie dingen wilde hij altijd binnen handbereik hebben: champagne, sigaren en een boeiende gesprekspartner. Alle aandacht moest áltijd op hem gericht zijn en hij had niet het vermogen naar anderen te luisteren. Dat leidde tot militaire blunders en veel menselijk leed. Maar tegelijkertijd wist hij zijn land bij elkaar te houden terwijl het Duitse bommen regende. Daarom lees ik van tijd tot tijd een biografie over deze fascinerende en onuitstaanbare man. In Churchill & Son beschrijft Josh Ireland de relatie tussen Winston en diens zoon Randolph. Die moest de derde politieke gigant in de Churchill-dynastie worden. Aan Randolphs ambitie en charisma lag het niet. Helaas ontbrak het hem aan de intellectuele nieuwsgierigheid en ijver die zijn vader wél had. Winston schreef zes tot acht uur aan een speech van veertig minuten, Randolph roeptoeterde blind de standpunten van zijn vader na. Hoe groter het verschil tussen Winstons ambitie voor zijn zoon en de werkelijkheid werd, hoe explosiever hun relatie. Als ze het dan weer bijlegden, zaten de twee aristocraten uren bij het vuur innig te praten. Dit boek overstijgt het persoonlijke verhaal van de Churchills en is een teder en bij vlagen onthutsend boek over vader-zoon-relaties.
7. Hartverwarmende en hilarische video: YouTuber Mattias Kranz koopt een octopus op de vismarkt. Thuis stopt hij het dier niet in de pan maar in een aquarium en doopt hem ‘Tako’. Daarna geeft hij de octopus een half jaar lang pianoles, tot ze samen de blues kunnen spelen. Ik vond deze video leuker dan My Octopus Teacher, haha. Mattias liet onlangs op YouTube weten dat Tako, ook al heeft hij de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, nog steeds elke dag een riedeltje speelt.1
8. Wat kan leeftijdsgenoot Joost de Vries jaloersmakend intelligent én soepel schrijven. Echt zo genoten van zijn boek Hogere Machten, waarin hij vrijwel de hele twintigste eeuw gebruikt om een wervelende liefdesgeschiedenis te beschrijven tussen een topdiplomaat en een schrijver. Het verhaal begint in het voormalige Nederlands-Indië en zwerft vervolgens door het Londen van de Tweede Wereldoorlog en het naoorlogse Parijs. De Vries is het type schrijver dat het voor elkaar krijgt om Charles de Gaulle op grappige én geloofwaardige wijze in een cameo op te voeren. Zo’n roman waarvan je hoopt dat ze er een dramaserie met on-Hollands groot budget van maken. Trouwens, op 8 december verschijnt mijn Jonge Jaren-interview met hem, waarin hij onder andere vertelt hoe hij zijn baan als Chef Zondag bij de Volkskrant combineert met romanschrijven (schrijf je hier in als je een seintje wilt ontvangen).
9. Ik las, als zovelen, Beladen Huis van Christien Brinkgreve. Ze blikt na de dood van haar echtgenoot terug op hun huwelijk, en hoe ze daar een deel van zichzelf in verloor. Lijkt me doodeng om publiekelijk te schrijven over zoiets persoonlijks, maar in dit citaat komt de achterliggende noodzaak van haar boek mooi naar voren:
Schrijven, lees ik in De prijs die we betalen van de Israëlische schrijver David Grossman, is ‘het verzet van de ziel tegen de bange verkramping van onze geest’. Schrijven schept ruimte om uit die verkramping te raken en de losgeraakte delen bij elkaar te voegen tot een samenhangend geheel. Tot een verhaal dat ook door anderen herkend wordt, in de eigen varianten, rond de eigen thema’s.
10. Zo creëer je meer smartphonevrije momenten in je leven. Compagnon Alexander Klöpping en ik hebben alle manieren, hacks, gadgets en appjes die we gebruiken om ons telefoongebruik binnen de perken te houden op een rijtje gezet in een gratis online gids.
11. Alexander en ik maken het liefst al wandelend nieuwe plannen voor onze uitgeverij. Nadeel is dat je na anderhalf uur dan met een kop vol ideeën zit, maar niets op papier hebt. Daarom lopen we tegenwoordig voor gek met een pluizig DJI-microfoontje aan onze kraag dat onze wandelvergadering opneemt. Die opname transcriberen we met MacWhisper. Dat transcript voeren we dan aan ChatGPT met de volgende prompt, vooral het derde deel is zéér belangrijk:
Corrigeer eerst het transcript, maak daarna drie secties:
1. Besluiten
– Vat alle concrete besluiten samen.
– Formuleer ze kort, scherp en ondubbelzinnig.
– Bundel overlappende punten en verwijder ruis.
2. Actiepunten
– Maak een volledige to-do-lijst met wie wat doet + deadline (als genoemd)
– Noteer impliciete acties expliciet (als wij iets ‘moeten checken’ → actiepunt)
– Wees streng: wat is essentieel om de boel in beweging te houden?
3. Grappige quotes
– Selecteer de meest typische uitspraken.
– Zet ze sec en zonder context op een rij, voor toekomstig vermaak12. ‘Agency’ is zowel een vaag psychologisch begrip als een sleutel tot een rijk leven. Dat schrijft auteur George Mack in een zeer toegankelijk artikel. Hij beschrijft drie eigenschappen die nodig zijn om aan plannen of dromen te beginnen die stiekem zo ambitieus zijn dat je er ongemakkelijk van wordt: scherp kunnen denken, snel in actie kunnen komen en niet bang zijn om ‘normaal’ over te komen. Ik vond het een goede schop onder m’n reet.
13. Toch even blijven hangen bij dit stel dat met twee honden in een luxe omgebouwde schoolbus een zwervend bestaan op Manhattan leidt (video).
14. Ik heb altijd het idee dat er in China op het gebied van innovatie van alles gebeurt wat me hier in het westen ontgaat. Daarom las ik Breakneck; China’s Quest to Engineer the Future van Dan Wang. Hij hanteert de tegenstelling dat ingenieurs in China de baas zijn, terwijl juristen de macht hebben in de Verenigde Staten. Bij de hoofdstukken over onvoorstelbare bouwprojecten en groene energie las ik met ontzag mee. Sinds 1980 heeft China een snelwegennetwerk gebouwd dat twee keer zo lang is als dat van de VS, een hogesnelheidsnet dat twintig keer zo groot is als dat van Japan, en bijna zoveel zonne- en windenergiecapaciteit als de rest van de wereld bij elkaar. Bij de hoofdstukken over wat er misgaat wanneer ingenieurs ook het leven achter de voordeur willen vormgeven, gruwelde ik. Ik moest het echt even wegleggen na het hoofdstuk over de verschrikkingen van de éénkindpolitiek. Dat gezegd hebbende, ik heb wel echt het gevoel dat ik de Chinese werkwijze beter begrijp na het lezen van dit boek.
15. Ik vind EILAND zo’n mooi lied. Gerson Main zingt over hoe je je dierbaren gunt zoveel mogelijk zichzelf te zijn, maar tegelijkertijd wil beschermen tegen de harde realiteit:
Persoonlijke update: dit spookte ik uit in november


Ik gaf met POM twee boeken uit: Smartphonevrij Opgroeien van de gelijknamige ouderbeweging en Thijs Launspach en Voorbereid van Ot van Daalen. De eerste lanceerden we in een pop-upwinkel met vintage Nokia’s en de tweede in een bomvolle Rode Hoed met een event over hoe goed Nederland is voorbereid op de zeven grootste rampscenario’s. In diezelfde prachtige zaal organiseerden Doortje Smithuijsen en ik Jonge Jaren Live, waarin we zangeres Merol, schrijver Joost de Vries en culinaire levenskunstenaar Yvette van Boven interviewden. Die gesprekken komen binnenkort online. Je kunt wel alvast naar nieuwe Jonge Jaren-afleveringen op Spotify luisteren met Noraly Beyer, Boris Dittrich, Romana Vrede, Arie Boomsma en Astrid Roemer. Tenslotte interviewde ik voor Nooit Meer Slapen op NPO Radio 1 Frank Ketelaar over zijn politieke dramaserie BuZa en onze gedeelde liefde voor The West Wing.
📍 Volgende maand verstuur ik traditiegetrouw mijn jaarlijkse lijstje met 29 dingen die ik waardeerde (eerdere edities: 2024, 2023, 2022 & 2021)
Vond je dit een goede of leuke editie? Laat het me weten met een hartje hieronder. Makes my day om te zien wie er meeleest!



dank voor mooie lijst 😃. dat filmpje over de piano-spelende octopus is echt briljant. wetenschap op zijn best! (samenwerken aan een schijnbaar onoplosbare uitdaging en niet opgeven).
Goede lijst weer, EJ!