29 dingen die ik waardeerde in 2023

Met boeken, inzichten, sketches, kleding en apps

Hi, ik ben Ernst-Jan Pfauth, mede-oprichter van De Correspondent en POM. Elke maand schrijf ik een nieuwsbrief over intentioneel leven. Maar aan het einde van het jaar doe ik iets anders:

Sinds de sombere lockdownwinter van 2021 schrijf ik elk jaar op wat ik waardeerde. Van boeken tot inzichten en van lifehacks tot mooie muziek. Geen van de 29 dingen die ik noem zijn gesponsord. 

Veel dank voor alle reacties en tips die jullie me stuurden dit jaar. Zo heb ik de helft van onderstaande romans via jullie ontdekt. 💚

Ben je nog geen abonnee en lees je graag mee? Geef je hier op (welkom!):

De lijst van 2023

📍Als ik acht uur slaap voel ik me zoveel opgewekter en creatiever. Maar een leven zonder lange avonden is ook zo suf. Amber, lezer van deze nieuwsbrief, deelde een handige vraag: “‘Zou ik vroeger opstaan om dit te doen?’ Als ik scroll op mijn telefoon, is het antwoord ‘nee’. Maar soms is het antwoord ‘ja’, bijvoorbeeld als ik in de flow zit van een creatief project en daardoor te laat ga slapen.”

📍De volgende AI-toepassingen maakten voor mij het verschil in 2023: vergaderingen en interviews transcriberen met MacWhisper en dan samenvatten met ChatGPT. Die laatste tool heb ik in een paar minuten gepersonaliseerd met ‘custom instructions’, waardoor ChatGPT nu altijd de juiste toon aanslaat en refereert aan mijn persoonlijke doelen. Ook spreek ik via de mobiele app hele verhalen in, die ChatGPT vervolgens omzet in heldere notities. Met de OpenAI-integratie van leesapp Reader laat ik artikelen samenvatten, voordat ik besluit ze volledig te lezen.

📍Ik heb een rusteloze geest en ben het liefst altijd productief bezig. Tegelijkertijd wil ik een aanwezige familieman zijn. Om met de afkickverschijnselen van werk om te gaan, pakte ik er in de meivakantie een notitieblok bij. Ik schreef mijn gedachten van me af en dat voelde als een waardevolle en rustgevende activiteit. Mijn kinderen wilden toen ook een notitieboek en nu zitten we vaak met z’n drietjes aan tafel te schrijven en tekenen.

📍Deze surfponcho voor douchen tijdens kamperen. Kledingstuk en handdoek in één. Slippers eronder en klaar. Geen omkleedgedoe meer in vieze hokjes.

📍Ik associeerde karaoke altijd met drankovergoten avonden, maar kwam er dit jaar achter dat het ook heel gezellig is om met familie te doen. Leuk bijeffect lijkt me dat kinderen comfortabeler worden met zingen. 

📍Rucking. Deze nieuwe sport met rare naam combineert conditionele voordelen met spiergroei. Je loopt – als een militair – bepakt met een rugzak rond. Minder risico’s op blessures dan bij hardlopen en je kunt ook een gesprek blijven voeren. Ook beginnen? Lees deze startgids.

📍In deze romans verloor ik mezelf dit jaar, beschreven op aflopende volgorde van leestoegankelijkheid. Klik op de titel voor meer info: Age of Vice van Deepti Kapoor is de Indiase Godfather, Pineapple Street van Jenny Jackson over de morele ambitie van steenrijke dertigers, Seating Arrangements van Maggie Shipstead over een uit de hand gelopen bruiloft van Amerikaanse kakkers, Utopia Avenue van David Mitchell over een fictieve jarenzestigband met heerlijke cameos’ van David Bowie en John Lennon, Tomorrow, and Tomorrow, and Tomorrow van Gabrielle Zevin over een koppel dat wereldberoemde games ontwikkelt, het verslavende Georgische familie-epos Het achtste leven van Nino Haratischwili, de schitterende historische legpuzzel van Anjet Daanje’s Het lied van ooievaar en dromedaris en de ingenieuze klimaatroman The Overstory van Richard Powers.

📍Sinds 2008 gebruikte ik Evernote voor mijn digitale notities. Van de mooiste boekfragmenten tot foto’s van kunstwerken: alles sloeg ik daar op. Maar in februari stapte ik na vijftien jaar over op Notion. Want met die app kun je de menu’s en het ontwerp personaliseren en je virtuele notitieboek echt eigen maken. Handig voor privé en werk. 

📍Ook tof aan Notion: je kunt pagina’s publiceren. In het voorjaar vatte ik alles wat ik leerde over intentioneel leven samen in een ‘Notion Template’. Dat is een digitaal werkboek met 33.000 woorden aan theorie over dagelijkse voldoening en meer dan 20 oefeningen en gewoontes die je helpen bij intentioneel leven. 

📍Dit pure gembersap van Zonnatura is geweldig. Altijd suikervrije gemberthee of gemberbier in een handomdraai. Pro-tip: gooi er ingevroren citroenpartjes bij.

📍Omdat familie van me in januari naar Spanje verhuisde, stofte ik na tien jaar Duolingo weer eens af. Wat is die taalapp ongelooflijk goed geworden. Nog nooit was een leerzame activiteit zo verslavend en sociaal, want je kunt elkaar aanmoedigen. 

📍Wat me dit jaar raakte in series: de dertigersdilemma’s in Manhattan-serie Fleishman is in Trouble, de zwaarbevochten teamgeest van de keukenbrigade in The Bear en het bikkelharde maar bij vlagen wonderschone leven van New Orleans in Treme.

📍North Sea Jazz is het meest diverse festival waar ik ooit ben geweest. Zowel qua publiek als muziek. Het ene moment luisterde ik zittend naar de traditionele big band van Wynton Marsalis, het andere moment stond ik te springen op Point and Kill van Little Simz. Tickets voor 2024 zijn te koop.

📍Ik heb wel meer dan honderd uur naar de podcast van Tim Ferriss geluisterd en in september mocht ik hem zelf interviewen. Tim deelde een belangrijk inzicht voor als je nadenkt over een verandering in je leven. Neem niet meteen een drastisch besluit (‘ik neem ontslag’) maar voer eerst laagdrempelige experimenten uit (‘ik interview enkele ervaringsdeskundigen over mijn carrièreplannen’). 

📍Een goede voorbereiding is zo waardevol. Als ik een podcast maakte die tegenviel dit jaar, lag het negen van de tien keer aan de voorbereiding. Ik interviewde voor Jonge Jaren toneelregisseur Ivo van Hove. Dit zegt hij over voorbereiding: "Het is zoals bij een trapezeact. Je kunt fenomenale dingen doen, want je weet dat je niet dood gaat vallen. Mijn voorbereiding is mijn vangnet. Heel veel bagage hebben en die bagage thuislaten. Dat is de kunst.” 

📍Soms vind ik mezelf te zwaar van gemoed. Twee vragen hielpen me dit jaar mijn werk wat lichter te benaderen: “Hoe zou deze taak eruit zien als het makkelijk was?” en “Hoe zou deze taak eruit zien als het een avontuur was?”

📍Ik bewonder mensen graag. Daarom was ik blij toen ik tijdens het lezen van De wereld van gisteren (1941) van Stefan Zweig deze zin tegenkwam: “Talent in alle vormen extatisch te bewonderen leidt er voor jonge mensen onweerstaanbaar toe in zichzelf te onderzoeken of er niet een spoor van of een mogelijkheid tot deze hoogste essentie in het eigen nog niet onderzochte lichaam of de nog half verduisterde ziel te ontdekken zou zijn.”

📍De studiosketches van Jonathan Bynoe, zoals deze over Will Smith:

📍Deze levenswijsheid van Silicon Valley-fluisteraar Kevin Kelly: “Je persoonlijke groei kun je meten aan de hand van het aantal ongemakkelijke gesprekken dat je bereid bent te voeren." En deze: "Een geweldige manier om jezelf beter te begrijpen is door serieus na te denken over alles wat je irritant vindt aan anderen."

📍Het mooiste non-fictieboek dat ik dit jaar las is van literatuurprofessor George Saunders. In Een duik in een vijver in de regen geeft hij geruststellend schrijfadvies. Het schrijven van een boek, plan of artikel is niet anders dan zinnen blijven herschrijven, net zolang tot je ze goed genoeg vindt.

📍The Guardian vroeg me welke Nederlandse artiest een groter Europees publiek verdient. Ik koos voor De Staat, al vijftien jaar de meest spectaculaire band van Nederland. Frontman Torre Florim interviewde ik onlangs voor Jonge Jaren:

📍Het inzicht dat spullen niet alleen geld kosten, maar ook denkruimte. Elke aanschaf – van een auto tot een nieuw apparaat – levert nieuwe zorgen op. Want je moet deze onderhouden en beschermen. Hoe minder spullen je koopt, hoe meer ruimte in je hoofd voor de echt belangrijke dingen in het leven. 

📍Charlie Munger was decennialang de rechterhand van Warren Buffett en een kapitalistische wijsgeer. In november overleed hij op 99-jarige leeftijd. Ik moet vaak denken aan zijn aspirationele carrièreadvies: 1) verkoop niets wat je zelf niet zou kopen, 2) werk alleen voor mensen die je respecteert of bewondert en 3) werk alleen met mensen wiens gezelschap je waardeert.

📍Daar zou ik graag nog dit waarschuwende tegeltje voor de overambitieuze mens aan willen toevoegen: “Geen enkel succes kan falen thuis compenseren.”

📍Het meehelpen in Brouwerij Okidoki van mijn goede vriend Edial Dekker. Van druiven stampen tot vanille snijden, en dat in een rustgevende omgeving (zie foto). Edial verkoopt via Instagram DM, organiseert proeverijen en is volgens mij altijd op zoek naar druivenstampers.

📍Als ik ‘s avonds thuiskom, zorg ik er zo vaak mogelijk voor dat ik mijn telefoon niet meer nodig heb. Ik heb iedereen die ik wilde appen een berichtje gestuurd en m’n Duolingo-streak verlengd. Vervolgens leg ik mijn telefoon achter het koffieapparaat aan de oplader. Zo heb ik een ongestoorde en ontspannen avond. En ja, af en toe mis ik dan een belangrijk berichtje. Dat is de trade-off.

📍Ik koop mijn kleding het liefst tweedehands. Favoriete adressen: Dearhunter in Rotterdam voor originele items, BIS Vintage in Amsterdam voor jassen en kasjmier truien en Rare in Brussel voor designerstukken.

📍Wat als Beethoven zijn muziek in deze tijd had gedropt? Video om te lachen.

📍In de podcast van Ali Abdaal hoorde ik de volgende nuchtere constatering: als je elke dag 1.000 woorden schrijft, heb je aan het einde van het jaar 365.000 woorden. Aangezien schrijven me een voldaan gevoel geeft, ga ik deze uitdaging aan. De regels: omdat het gaat om het vastleggen en ontdekken van je ideeën telt alles mee, dus ook podcastscripts en dagboeknotities. Een uur redigeren is gelijk aan 1.000 woorden schrijven. Om niet te bezuinigen op mijn gezin sla ik de weekenden over. Wie doet er mee?

Voor nu dank voor het meelezen en hele mooie feestdagen toegewenst. Om af te sluiten nog een vraag aan jou: waar wil je dat ik komend jaar meer over schrijf? Laat het weten in de comments of reageer op deze e-mail: