De offline renaissance is begonnen
De 15 tips van de maand oktober. Met kunsttoerisme, toekomst van media, financiële buffers, New Yorkse ateliers en een roman over Russische propagandatechnieken
Hi, ik ben Ernst-Jan Pfauth, mede-oprichter van De Correspondent en schrijver van Intentioneel leven. Elke maand deel ik een algoritmevrij lijstje aanbevelingen met alles waar ik blij van word, zoals boeken- en cultuurtips en inzichten over intentioneel leven. Ben je nog geen lid? Geef je net als meer dan 27.000 anderen op:
1. ‘Sociale’ media zijn niet langer sociaal. Uit juridische documenten van Meta blijkt dat we nog maar 7 procent van de tijd op Instagram en 17 procent van de tijd op Facebook besteden aan content van vrienden en familie. Wat doen we er dan wel? Analist Derek Thompson heeft het antwoord in een fascinerend artikel over de toekomst van media: televisiekijken.
2. Het sociale media-gebruik onder jongeren neemt voor het eerst af (zie grafiek). De verwachting is dat oudere doelgroepen hun voorbeeld gaan volgen. Volgens analist Greg Isenberg komt het door AI-slop (hoi Sora-filmpjes) en een gebrek aan authenticiteit. Hij verwacht dat de aandacht verschuift naar dingen die ‘langzaam, intentioneel en echt’ voelen. Denk aan evenementen (ik heb wel zin in een offline renaissance), ‘slow media’ zoals deze maandelijkse nieuwsbrief en privé chatgroepen. Lees zijn enthousiasmerende post: ‘Brainrot is OUT. meaning is IN.’
3. Als ouder kun je de neergang van sociale media niet rustig afwachten, denk ik. In de klas van mijn tienjarige zoon hebben veel kinderen al een smartphone. Ik ken de onderzoeken dat het schadelijk kan zijn voor zijn ontwikkeling en gezondheid, maar wil ook geen sociaal isolement voor hem. Hoe los ik dit op? Ik vind het een van de lastigste keuzes van het ouderschap. Sowieso is het een keuze waar je andere ouders ook bij nodig hebt. Alleen red je het niet. Daarom ben ik superblij dat we met POM het boek van de ouderbeweging Smartphonevrij Opgroeien uitgeven. Samen geschreven met psycholoog
. Zelden voelde een boek zo urgent. Het boek biedt je concrete handvatten om grip te krijgen op deze lastige keuze. Met nuchtere feiten, herkenbare verhalen, een stappenplan per leeftijdscategorie, haalbare alternatieven, en vooral: praktische adviezen over hoe we als ouders samen een nieuwe norm kunnen stellen. Op 11 november komt het uit en je kunt het nu alvast voorbestellen. Samen krijgen we het voor elkaar!4. Is offline gaan een nieuwe religie? Bekijk via je telefoon dit online kunstwerk dat perfect in de tijdsgeest past: offline.church.1
5. Mijn kantoor zit in de Montelbaanstoren, een prachtig verdedigingswerk dat in de zestiende eeuw door de Spanjaarden gebouwd is. Als je op de top staat, heb je een prachtig uitzicht over Amsterdam. Zo is mij verteld. Want ik durf mijn eigen kantoor niet te beklimmen. Laatst zat ik in een kabelbaan met vriend Marius Hordijk toen mijn hoogtevrees weer opspeelde. Hij deelde dit prachtige citaat uit het nummer Mi Fido Di Te van de Italiaanse zanger Jovanotti met me: “Hoogtevrees is niet de angst om te vallen, maar de wil om te vliegen”2. Voelde ik me een beetje beter door, al blijft het gênant, haha.
6. Je kan persoonlijke financiën zo ingewikkeld maken als je wilt. Maar door deze simpele ingreep groeide mijn financiële buffer de afgelopen tien jaar vanzelf.
7. Mijn zusje woont in Andalusië. Toen ik laatst op bezoek was, nam ze mee naar Genalguacil. Dit bergdorpje stroomde door een gebrek aan economisch perspectief langzaam leeg, tot er nog maar paar honderd inwoners over waren. Halverwege de jaren negentig besloot de burgemeester dat het anders moest. Hij nodigde elk jaar enkele kunstenaars uit voor een residentie en vroeg hen als tegenprestatie een kunstwerk in de publieke ruimte te maken. Inmiddels is Genalguacil tot een waar kunstdorp uitgegroeid en kan het leven van duurzaam toerisme. Er is nu zelfs een klein museum. De grote zaal is vernoemd naar de buurtbewoner die de eerste jaren de deur voor toeristen opendeed ❤️. ‘Rural revitalization through art’ heet dit. Een ander succesvoorbeeld is het Japanse kunsteiland Naoshima (met de beroemde pompoen van Yayoi Kusama). Ik vind het heel inspirerend beleid.
8. Hoe kun je jonge kinderen meenemen naar een ‘volwassen’ event, zoals een openingsfeestje of werkborrel, en ze betrekken zonder dat alles om hen draait? Priya Parker (van het fijne boek The Art of Gathering) geeft in dit artikel een mooi voorbeeld. Tijdens een kunstweekend kregen haar kinderen elk een notitieboekje met de opdracht: stel bezoekers de vraag ‘Wat kan kunst de wereld geven, in één woord?’ Ze gingen op in hun rol als mini-journalisten en voerden allerlei gesprekken, zonder dat het ineens een kinderpartijtje werd. Spontaniteit is waardevol, maar ik hou er ook van hoe iemand als Parker nadenkt over hoe je momenten van verbinding intentioneel kunt ontwerpen.3
9. Wat een sfeervol nieuw nummer van de Haagse band The Indien, met Marcel van Veenendaal: How Am I Gonna Love Myself.
10. Ik geniet altijd wel van dit soort ‘kijk-deze-New-Yorkse-kunstenaar-heeft-een-gigantisch-atelier-in-een-buurt-die-nu-onbetaalbaar-is-maar-waar-je-vijftig-jaar-geleden-niet-dood-gevonden-wilde-worden’-video’s:
11. Ik vermoedde al wel dat er in spaarprogramma’s van supermarkten en horecaketens veel geld omgaat, maar dat een bedrijf als Starbucks meer klanttegoeden beheert dan 80 procent van de Amerikaanse banken? Dat verbaasde me alsnog, haha. In het artikel The Bank of Starbucks las ik hoe de koffiezaak via hun app en cadeaukaarten bijna 2 miljard dollar aan prepaid koffie ‘verschuldigd’ is aan klanten. Dat geld is voor Starbucks een soort renteloze lening, waarvan 10 procent zelfs nooit wordt opgeëist. Ik ben na lezing weer wat minder naïef.
12. Poeh, ik las De Kremlinfluisteraar van Giuliano da Empoli en moet er nog steeds van bijkomen. De schrijver voerde gesprekken met Vladislav Soerkov, die jarenlang Poetins belangrijkste spindoctor was, en schreef op basis daarvan deze roman. Ik ben er Rusland en de stijl van bewust onvoorspelbare en chaotische potentaten als Poetin en Trump beter door gaan begrijpen en nog meer gaan vrezen. Lees bijvoorbeeld deze passage:
“De eerste helft van de twintigste eeuw is eigenlijk niets anders geweest dan dat: een titanenstrijd tussen kunstenaars. Stalin, Hitler, Churchill. Daarna kwamen de bureaucraten, want de wereld moest op adem komen. Maar inmiddels zijn de kunstenaars terug. Kijk maar om u heen. Waar je ook kijkt, zie je slechts avant-gardistische kunstenaars die beweren de realiteit niet te beschrijven maar te scheppen. Alleen is de stijl veranderd. Vandaag heb je in plaats van kunstenaars van de oude stempel personages uit realityshows. Maar het principe blijft hetzelfde.”
13. Heb je al een noodpakket? Tweederde van de Nederlanders nog niet. Begrijpelijk, het voelt overdreven. Maar de recente stroomuitval van een dag in Spanje laat zien dat een goede voorbereiding noodzakelijk is. Mijn zusje had bijvoorbeeld geen contant geld, waardoor ze niet kon tanken, waardoor ze niet naar een plek kon rijden waar nog wel stroom was. Jurist, journalist en rechter Ot van Daalen zet op een rij welke vier dingen je sowieso nodig hebt.
14. In het H’ART-museum (die naam 🙄) is nu een grote Brancusi-tentoonstelling te zien. Om dat te vieren deel ik een van m’n favoriete inspirational quotes van de beste man:
‘It is not difficult to create a work of art. What is difficult is to get yourself to do it.’
15. Laatst luisterde ik tijdens een road trip met een goede vriend non-stop naar de aanstekelijke muziek van de gortdroge Britse band Getdown Services. Muziek om blij van te worden, zoals deze knaller ‘Dog Dribble’. Mocht je vrijdagavond niets te doen hebben, ze spelen op London Calling in Amsterdam:
Tot slot, in het kader van de offline renaissance, een uitnodiging aan jou
Wat zijn de belangrijkste inspiratiebronnen van zangeres
, culinaire levenskunstenaar en schrijver Joost de Vries? Hoe ziet hun creatieve proces eruit? Doortje Smithuijsen en ik gaan hen het volgende week vrijdagavond vragen tijdens een spectaculaire liveshow van onze podcast in De Rode Hoed. Koop je kaartjes hier, en dan zie ik je achteraf aan de bar. 🍻Dank voor lezer Bart Welzen, die me dit tipte.
Het oorspronkelijke citaat: ‘La vertigine non è paura di cadere, ma voglia di volare’
Dank aan Harald Dunnink voor de tip
Ik heb ook wel zin in een offline renaissance! Afgelopen maandag was ik bij een concert van Bob Dylan in Brussel, waarbij het gebruik van telefoons of andere camera-apparatuur verboden was. Je kreeg een soort zakje waar je telefoon in gesealed werd, en dat na afloop weer voor je opengemaakt werd. Wat een bevrijding! Geen foto’s of filmpjes hoeven maken (die je toch nooit meer bekijkt) en vooral ook: niet naar de schermpjes van anderen hoeven kijken tijdens het concert. Dat zou wat mij betreft op meer plekken mogen.